چهارمین دور از گفت و گوهای سطح بالای ایران و اتحادیه اروپا و سومین سمینار همکاری های صلح امیز هسته ای دیروز- دوشنبه - در بروکسل برگزار شد وعملیاتی شدن موضع گیری های سیاسی به نفع برجام مطالبه دیپلماتهای ایرانی از طرف اروپایی و سایر شرکای برجام بود.

به گزارش ایرنا، چهارمین دور گفت وگوهای بلندپایه سیاسی میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا و سومین سمینارهمکاری های صلح آمیزهسته ای درشرایطی برگزار شد که دو طرف طی ماه های اخیر فشارهای زیادی را برای توقف روند توسعه مناسبات دوجانبه متحمل شده اند.

آمریکای معتاد به تحریم از چهارم نوامبر دور تازه تحریم ها علیه ایران را اعمال کرده و همزمان متحدان اروپایی خود را هم در معرض فشار و تهدید قرار داده است تا روابط خود با تهران را کاهش دهند.

گذشته از فشارهای آمریکا، اتحادیه اروپا با چالش های زیادی دست و پنجه نرم می کند؛ از پروژه برگزیت و خروج انگلیس از اتحادیه اروپا،تا تظاهرات در فرانسه، و همچنین عدم همراهی کامل کشورهای کوچک بویژه در شرق اروپا با فرایند منطقه گرایی اروپایی مسائلی است که به نظر می رسد اولویت های بروکسل را در ماه های اخیر جابجا کرده باشد.با این حال نشست های روز گذشته بروکسل نشان داد که عزم دو طرف برای غلبه بر چالش های توسعه روابط کماکان جدی است.

دستورکار گفت و گوهای سطح بالا

تهران و بروکسل دستورکار گسترده ای برای توسعه مناسبات دوجانبه دارند؛ دیروز هم طرفین ضمن بررسی عملکرد سال گذشته در حوزه های کشاورزی، آموزش و تحقیقات، تجارت، انرژی و تغییرات آب و هوا، حمل و نقل، مساﺋل بانکی، پناهندگان، مواد مخدر، بلایای طبیعی، حقوق بشر مبارزه با تروریسم درباره نحوه پیشبرد برنامه های آتی هم توافق کردند.
بخش دوم این دور از گفت وگوها به تبادل نظر در مورد مساﺋل منطقه ای اختصاص داشت که برای طرفین هم از بابت همسایگی منطقه ای و هم از بابت فشارهای افکار عمومی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

مطالبه این روزهای تهران از بروکسل

« تبدیل حرف به عمل» مطالبه ای است که تهران این روزها از اتحادیه اروپا دارد و در گفت و گوهای روز گذشته دیپلمات های دو طرف هم مورد تاکید طرف ایرانی قرار گرفت. اگرچه مقامات اتحادیه اروپا در مقاطع مختلف بر اهمیت حفظ برجام و نقش آن در امنیت جهانی تاکید کرده اند.با این حال راستی آزمایی این اظهارات در گرو عملیاتی شدن راهکارهایی است که بر اساس آن ایران بتواند از منافع قید شده در توافق هسته ای بهره مند شود.

میگل آریانس کانیته کمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا روز گذشته و در این نشست خبری مشترک با علی اکبر صالحی اظهار داشت که «برجام بر اساس اهدافی که برای آن مشخص‌شده، کار می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است» با این حال ما به ازای این اطمینان برای بروکسل انتظاراتی است که تهران از پایبندی خود می خواهد.کما اینکه سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه توازن«بده - بستان» برجام از بین رفته است تاکید کرد که «اگر ایران از مزایای برجام بهره‌مند نشود این توافق زنده نمی‌ماند».

صریح ترین سخن عراقچی

شاید صریح ترین موضع گیری عراقچی اظهارات وی در گفت و گوهای سطح بالا بود که گفت: «تعلل در اجرای تعهدات، این دستاورد مهم دیپلماسی برای جامعه بین المللی را با چالش جدی روبرو خواهد ساخت و جمهوری اسلامی ایران در این صورت بر اساس استقلال و منافع خود تصمیم خواهد گرفت». 

به گزارش ایرنا گذشته از مباحث اقتصادی قید شده در توافق هسته ای، بخش مهمی از برجام ضمیمه سه آن است که همکاری های هسته ای صلح آمیز ایران است که اعمال مجدد تحریم های آمریکا این بخش از برجام را تحت‌الشعاع قرار داده است.

به گفته عراقچی همکاری‌های هسته‌ای محدود به اراک و فردو نیست بلکه طرح‌های زیادی وجود دارد که جنبه‌های تجاری دارند اما به دلیل تحریم‌های آمریکا، نبود کانال مالی و تهدیدهای آمریکا، متوقف‌شده اند.
علی اکبر صالحی هم در نشست خبری مشترک با کمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا ابراز امیدواری کرد جامعه جهانی و اعضای برجام تمام تلاش خود را برای حفظ این توافق صورت دهند، چون اگر این توافق از بین برود «نه کشور من، نه اتحادیه اروپا و نه جامعه جهانی از آن نفعی نخواهند برد».به گفته معاون رییس جمهوری«این نبردی است که بایستی در آن پیروز شویم چون ازعهده بازنده شدن برنمی‌آییم.»

سایه روشن های سازوکار مالی

راه اندازی سازوکار ویژه مالی شاید مهمترین گام عملی اتحادیه اروپا برای حفظ برجام طی ماه های اخیر باشد، سازوکاری که در جریان نشست وزیران خارجه ایران و 1+4 در حاشیه هفتاد و سومین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک رونمایی شد.

چهارشنبه هفته گذشته عراقچی در صفحه شخصی خود در توییتر از ابتکارات جدید اروپایی ها برای این سازوکار خبر داد و شب گذشته روزنامه وال استریت ژورنال خبری منتشر کرد که بر اساس آن فرانسه و آلمان طرح‌هایی را آماده کرده‌اند تا این مکانیزم را از شکست نجات دهند.

وال استریت ژورنال به نقل از دیپلمات های اروپایی خبر داد که فرانسه یا آلمان میزبان نهادی می شود که برای ایجاد کانال مالی با ایران طراحی شده است؛ در صورتی که فرانسه میزبان شود، یک مقام آلمانی ریاست این نهاد را به عهده می گیرد و در صورتی که آلمان میزبان آن را به عهده بگیرد، ریاست این نهاد مالی اروپایی به یک فرانسوی سپرده می شود.

به نوشته این نشریه این نهاد از سوی آلمان و فرانسه تامین مالی می شود و به صورت مستقیم تحت مالکیت دولت های اروپایی مشارکت کننده است تا از تحریم های احتمالی واشنگتن مصون بماند.
اتحادیه اروپا ابراز امیدواری کرده است که بیش از 10 کشور اروپایی در این سازوکار مالی مشارکت کنند و احتمالا با گذشت زمان کشورهای بیشتری از جمله چین به این گروه بپیوندند.

دیپلمات های اروپایی گفتند که هنوز تصمیم رسمی در این باره گرفته نشده و در صورتی که پیشرفت حاصل شود، راه اندازی رسمی آن تا آغاز سال جدید میلادی طول می کشد.

ابتکارات جدید درباره سازوکار ویژه مالی گام بلندی برای اجرایی شدن تعهدات اروپایی هاست. اتحادیه اروپا و سایرشرکای برجام در معرض آزمونی هستند که آیا می خواهند کماکان زیر سیطره و هژمونی آمریکای ترامپ قرار بگیرند یا توان و ظرفیت این را دارند که از استقلال و حاکمیت خود در مقابل یکه تازی های آمریکا ایستادگی کنند.جمهوری اسلامی ایران با عنایت به ظرفیت های درونی و تجربیاتی که از چهاردهه تحریم و تهدید و فشار کسب کرده توان عبور از این دور از تحریم ها را هم دارد.باید دید نحوه کنشگری این روزهای اروپایی ها چه تصویری در افکار عمومی اروپا و ایران ایجاد خواهد ؛ بازیگری مستقل یا دنباله رو آمریکا.